بررسی ساختاری شاسکوه با نگرشی بر لرزه خیزی منطقه (حاجی آباد- خاور ایران)

شهر حاجی آباد ازنظر جغرافیایی در استان خراسان جنوبی (خاور ایران) و ازنظر ساختاری در بخش شمالی زمین درز سیستان قرار دارد. بروز زمین لرزه های سال های 1376 (ms:7.3)، 1359 (ms:6.3) و 2012 (ms:4.3) نشان از لرزه-خیز بودن منطقه است. بر اساس بررسی های داده های لرزه ای و گسل های فعال منطقه، فرمول لرزه خیزی منطقه logn=1.62-0.48ms محاسبه شد. بر این اساس گسل اردکول با شتاب ثقلی 0.6 و توان لرزه زایی 7.2 به عنوان خطرناک ترین گسل مشخص شد. گسل اردکول با سازوکار امتدادلغز راست گرد از کنار شهر حاجی آباد عبور می کند. این گسل از شش قطعه (به ترتیب از شمال به جنوب کریزان(?? کیلومتر)، بهن آباد (?.?)، آبیز (??)، گازکون (??)، معین آباد (??.?)، قال مارال (??)) تشکیل شده است. داده های صحرایی روند تنش n38.7e و حل سازوکار کانونی زمین لرزه ها روند n33e را نشان می دهد که باهم همخوانی دارند. بررسی نرخ گشتاور لرزه ای قطعات گسل اردکول (کریزان= 4.64e+17، آبیز= 6.9e+17، بهن آباد= 1.5e+17، گازکون= 1.17e+17، معین آباد= 6.02e+17 و قال-مارال= 2.15e+17)، گشتاور زمین شناسی (کریزان= 318، آبیز= 240، بهن آباد= 241، گازکون= 50، معین آباد= 90 و قال مارال= 110)و گشتاور ژئودتیک (کریزان= 2.78+17، آبیز= 5.79e+17، بهن آباد= 1.15e+17، گازکون= 1.52e+17، معین آباد= 5.74e+17 و قال مارال= 8.6e+16) همراه با نقشه کل گشتاور لرزه ای و انرژی گسل، نشان می دهد میزان آزاد شدن انرژی از بخش شمال به جنوبی کاهش می یابد که نشان از تجمع آن در بخش جنوبی و افزایش احتمال بروز زمین لرزه در این بخش دارد. بررسی داده های نوزمین ساختی (شاخص lat در ارتباط با اندیس های مورفومتری (به ترتیب کریزان= 1.5، بهن آباد= 1 و آبیز= 1)، مخروط افکنه (1.37، 1.25 و 1) و حوضه های آبریز (1.5، 1.16 و 1.16)) نشان می دهد نرخ تغییرات فعالیت گسل اردکول از شمال به جنوب افزایش می یابد. تغییرات بعد فرکتال شکستگی گسل اردکول از بخش شمالی (قطعه کریزان= 1.482) به بخش جنوبی (قطعه آبیز= 1.221) کاهش می یابد این امر نشان دهنده ی انطباق زمین لرزه سال 1376 بر روی زمین لرزه سال 1359 است که سبب افزایش میزان شکستگی در بخش شمالی شده است اما میزان تغییرات بعد فرکتال آبراهه از سمت شمال به جنوب (کریزان=1.982، بهن آباد= 1.946 و آبیز= 1.902) افزایش می یابد که نشان دهنده ی افزایش میزان فعالیت تکتونیکی و بالاآمدگی به سمت جنوب است. بررسی داده های نوزمین ساختی اگرچه دارای مقادیر مختلفی بود اما به طور کل نشان داد قطعات گسل اردکول به صورت مجزا فعالیت کرده و میزان این فعالیت در هر قطعه از بخش میانی به حاشیه کاهش می یابد و به طور کل میزان فعالیت تکتونیکی گسل اردکول از بخش شمالی به جنوبی در حال افزایش است.